Bugünlerde virüslerin sebep olduğu solunum yolları enfeksiyonları çok yaygın ve bu hastalık için maalesef antibiyotik, balgam söktürücü, balgam sulandırıcı, öksürük kesici, antihistaminik, kortizon, vitamin, mineral, antioksidan, bağışıklığı kuvvetlendiren gibi “enva-i çeşit ilaç” kullanılıyor. Oysa bunların hem ispatlanmış bir faydası yok hem de pek çok yan etkiye sebep oluyorlar. Bu ilaçlara harcana milyonlarca lira da işin cabası!
Solunum yolları enfeksiyonlarındaki öksürük bir savunma mekanizmasıdır, hastayı (çocuğu) çok ciddi derecede rahatsız etmediği takdirde kesinlikle müdahale edilmemelidir; yani “bırakınız öksürsünler“.
Amacını aşıp hastayı ciddi şekilde rahatsız eden (çok şiddetli veya kusturan veya gece uyutmayan) öksürüklerde ise “koca-karı” ilaçlarından şaşmayın. Bol sıvı, bitki çayları, zencefilli bal, odanın nemlendirilmesi daha etkili zararsız ve üstelik de bedava yöntemlerdir.
Bizdeki çok yanlış bir uygulamada viral solunum yolları enfeksiyonu olan ve bu sebeple öksüren çocuklara “balgam sökücü” veya “balgam yumuşatıcı” adıyla bilinen ilaçların verilmesidir. Bu ilaçlar bu durumda “kesinlikle kontrendikedir” yani verilmesi yanlıştır.
Balgam çıkaramaya hiçbir faydası olmadığı gibi, öksürüğü aksine artırır, çocukları perişan eder. Değerli meslekdaşlarımı bu tür “etkinliği ve emniyeti şüpheli” kimyasallar konusunda bir kere daha uyarmak istiyorum.
Öksürüğün devası ballı kahvede
Solunum yolları enfeksiyonunu takiben ortaya çıkan ve üç haftadan uzun süren öksürük (ESÖ: enfeksiyon sonrası öksürük) tedavisinde ballı kahvenin kortizondan daha etkili olduğu gösterildi.
Primary Care Respiratory Journal isimli tıp dergisinde yayınlanan araştırmada üst solunum yolları enfeksiyonunu takiben ortaya çıkan ve üç haftadan fazla devam eden öksürük şikayeti olan 97 hasta üç gruba ayrıldı.
Birinci gruptakilerin her birine içinde 500 gram bal ve 70 gram hazır kahve, ikinci gruptakilerin her birine içinde 320 miligram “prednizolon” yani kortizon ve üçüncü gruptakilerin her birine de içinde “guaifenesin” bulunan 600 gramlık macun şeklinde verildi. Bu üç farklı ürünün paketleri, görünümleri, renkleri ve tatları aynı idi.
Hastalardan kendilerine verilen macundan bir çorba kaşığı (25 gram kadar) alarak bir bardak (200 mililitre) sıcak suda eriterek bir hafta süreyle ve günde üç defa 8 saat arayla içmeleri istendi.
Öksürük skorları ballı kahve içen grupta tedavi öncesi 2.9 tedavi sonrası 0.2; kortizon içen grupta tedavi öncesi 3 ve tedavi sonrası 2.4; guaifenesin içen grupta tedavi öncesi 2.8 ve tedavi sonrası 2.7 olarak bulundu. Buna göre, ballı kahvenin enfeksiyon sonrası gelişen ve 3 haftadan uzun süren öksürüğü olan hastalarda kortizona göre daha etkili bir tedavi olarak hastalara tavsiye edilebileceği sonucuna varıldı.
Bal ve kahve neden öksürüğe iyi geliyor?
Balın öksürüğe iyi geldiği çoktan beri bilinir ama bunun mekanizması belli değildir.
Balın asit olması, yüksek osmolaritesi ve hidrojen peroksit üretiminin önemli olabileceği bildirilmiştir.
Balın etkisini, prostaglandin sentezini azaltması, NO seviyesini artırması, antioksidan ve anti-enflamatuar özellikleri ile açıklayanlar da vardır.
Balın osmolaritesinin yüksek olması, tatlı besinlerin tabii olarak tükürük refleksini uyarması ve böylece havayollarında fazla mukus salgılanması muko-siliyer klirensi düzelterek de öksürüğü teskin edebilir.
Kahve de alternatif tıpta öksürük tedavisi için tavsiye edilen ilaçlardan biridir ve balla birlikte verilerek her ikisinin beraber (“sinerjik etki”) daha etkili olabilecekleri düşünülmüştür.
Bal da kahve de tüm insanlar tarafından tüketilen emniyetli, birçok insan tarafından sevilen, her zaman her yerde bulunabilen ve ilaçlardan çok daha ucuz olan maddelerdir.
Bal bizde de özellikle zencefille beraber öksürük için halkımız tarafından sık başvurulan bir tedavidir; birçok hastamdan zencefilli balla iyi netice aldıklarını duydum.
Öksürük için bedava tavsiyeler
Bu mevsimde çok görülen viral solunum yolları enfeksiyonlarına bağlı öksürükler için benim herkes tarafından kolaylıkla uygulanabilecek, hiçbir yan etkisi olmayan, tüm öksürük şuruplarından daha etkili ve üstelik de “bedava tavsiyelerim” var:
Öncelikle burundan nefes alıp vermeniz gerekiyor. Bunun için de evin ısısının 20-21 derece, neminin de yüzde 45-50 arası olması şart.
Ev çok kuru ise mesela yüzde 40’ ın çok altında ise nem yapan cihazların faydası olur; eğer yüzde 40’ larda ise radyatörlere ıslak havlu koymak veya su kabı asmak da yeterlidir.
Odalar her gün havalandırılmalı ve kapalı mekânlarda sigara içilmemeli ve solunum yollarını tahriş edecek parfüm, deterjan vb kokular olmamalıdır.
Yatak odasının güneş görmesi ve toz barındırabilecek eşyalar olmaması da çok önemlidir.
Bol su içilmesi iyi olur; adaçayı, ıhlamur gibi sıcak içecekler de sabahları bir tatlı kaşığı zencefilli bal da faydalı olabilir.
Burun tıkanıklığına karşı en etkili tedavi deniz olan bir şehirde yaşıyorsanız temiz bir yerden alacağınız “deniz suyu ile burnunuzu güzelce yıkamaktır”.
Deniz yoksa bir litre kaynamış suya bir çay kaşığı tuz ve karbonat koyup karıştırın ve bu sıvıyla burnunuzu yıkayabilirsiniz ama lütfen eczanelerde “serum fizyolojik” veya “deniz suyu” ya da “okyanus suyu” gibi isimlerle satılan sıvılardan almayın.
Gelelim neticeye
Virüslerin yol açtığı solunum yolları enfeksiyonları için ilaç kullanarak sağlığınızı riske, paranızı çöpe atmayın.
Kaynak:
