Dünyanın etkinliği kanıtlanmamış üstelik pek çok yan etkileri de olan ama buna karşılık en çok kullanılan ilaçların başında ‘öksürük şurupları’gelir. Göğüs hastalıkları uzmanı, yani her gün öksürük şikâyeti olan envai çeşit hastayla karşılaşan bir hekim olmama rağmen öksürük şurupları meslek hayatımda belki de en az yazdığım ilaçlar olmuştur.
Özellikle de son 20 senede bu tür ilaçları en fazla 5-10 hastaya ya yazmışım ya yazmamışımdır. Sağ olsunlar, yazılarımı takip eden Amerika ve Kanada’ lı uzman arkadaşlar da birkaç seneden beri 6 yaşından küçük çocuklara öksürük şurubu verilmemesi tavsiyesinde bulunuyorlar.
Öksürük bir hastalık değildir ki…
Öksürük bir hastalık değil onlarca hastalığın belirtilerinden biridir. Öksürüğü kesici ilaç yazmak yerine öksürüğün sebebini bulmak ve onu ortadan kaldırmaya yönelik tedaviler uygulamak daha doğrudur. Üstelik eczanelerde belki yüze yakın çeşidi olan bu ilaçların çok özel durumlarda kullanılabilecek ‘kodein’ dışında ne etkinlikleri ne de aksi tesirleri doğru dürüst araştırılmamıştır.
Öksürüğe sebep olan esas hastalığın tedavisinin yanı sıra hastalarıma bol sıvı almalarını; soludukları havanın nemli olmasını; ıhlamur, ada çayı, nane limon çayları içmelerini ve üzerine biraz zencefil eklenmiş bir tatlı kaşığı bal yemelerini tavsiye ederim.
Bal etkili bir öksürük ilacıdır
Balın özellikle küçük çocuklarda çok sık görülen solunum yolları enfeksiyonlarında çok faydalı olduğu hem kendi gözlemimdir hem de bunu doğrulayan bilimsel araştırmalar da vardır. Bunlara bir yenisinin eklendiğini görmek beni ayrıca mutlu etti. İsrail’ li uzmanlar tarafından yapılan ve ‘Pediatrics’ isimli tıp dergisinde on-line olarak yayınlanan araştırma üst solunum yolları enfeksiyonuna bağlı gece öksürüğü olan ve yaşları 1 ile 5 arasında değişen 300 çocuk üzerinde yapıldı.
Bu çocuklara yatmalarından yarım saat önce 10 gram bal (okaliptüs, limon veya çiçek balı) veya plasebo olarak tadı, rengi ve görünümü bala çok benzeyen hurma şurubu verildi. Bal verilen çocuklarda öksürüğün şiddeti ve sıklığının hurma şurubu verilenlere göre çok daha fazla azaldığı, anne-babaların da çocukların da daha rahat uyudukları belirlendi.
Bal öksürüğe neden iyi geliyor?
Balın öksürüğe neden iyi geldiği tam olarak bilinmiyor ama bunun balın antioksidan ve antimikrobiyal özellikleriyle alâkalı olması akla en yakın açıklama. Tatlıların tükürük salgısını artırarak solunum yollarını kayganlaştırmaları ve buralardaki mukusu inceltmeleri de bir başka ihtimal ve hiç de mantıksız değil. Öksürükte rolü olan duysal sinirler ile tat alma sinirlerinin anatomik olarak birbirlerine yakınlıkları üzerinde de duranlar var fakat bu îzah bana pek mâkûl gelmiyor.
Gelelim neticeye
BİR: Unutmayın, 1 yaşından küçük çocuklara bal vermek doğru değil. Bunlarda klostridyum mikroplarının toksini ile zehirlenme (konserve zehirlenmesi) ve hatta ölüm bile görülebilir.
İKİ: Bu çalışma 5 yaşından küçük çocuklarda yapılmış ama büyükler için de geçerli olduğunu söylemek yanlış olmaz. Yanlış da olsa kafa göz yarılmış olunmaz.
ÜÇ: Araştırmada denenen bir tatlı kaşığı miktarında bal! Bal-severler balın dozunu kaçırmamalı; çünkü balın kalori değeri yüksek. Öksürükten kurtulayım derken obeziteye yakalanmak mümkün.
DÖRT: Bu araştırmanın ‘National Honey Board’ yani Milli Bal Kurulu tarafından desteklenmiş olması içime bir kurt düşürdü. Bal stoklarını eritmek için sonuçlarla oynanmış olması ihtimâli yok diyemem. Bizde de bir zamanlar mercimek propagandası yapılmıştı hatırlarsanız.
BEŞ: Çok önemli bir husus da şu: Yediğiniz şeyin gerçekten bal olması şart. Bal diye televizyonlarda reklâmı yapılan 10 kilosu 5 lira olan baldan medet ummayın.
ALTI: Bana da kocakarı ilaçlarına da inanmayabilirsiniz ama koskoca Dünya Sağlık Örgütü’ ne ne diyeceksiniz merak ediyorum.
Evet, bal DSÖ’ nün öksürüğe karşı tavsiye ettiği tedavilerden biri. ‘DSÖ’ ye de fazla güvenmiyoruz’ düşüncesindeyseniz, saygı duyarım, hatta sizi desteklerim bile.
Kaynak:
- http://www.ahmetrasimkucukusta.com/2012/08/07/yazilar/tip-yazilari/astim/en-etkili-ve-en-zarasiz-oksuruk-ilaci/
- http://pediatrics.aappublications.org/content/early/2012/08/01/peds.2011-3075.abstract?sid=09ae88c1-3ae3-45ae-9e85-9730017f0e82
- http://www.ctvnews.ca/health/honey-can-ease-nighttime-coughing-in-young-kids-study-1.905339
