Daha zeki olmak için diyet yapılır mı? Araştırmalar yaşlılıkta da sağlıklı bir beyine sahip olabilmek için beslenme düzenimize bazı gıdaları eklememiz gerektiğini gösteriyor. Fiziksel egzersiz ve bulmaca gibi günlük beyin egzersizlerinin yanı sıra belli gıdaları tüketerek beyin hücrelerini daha sağlıklı tutmak ve Alzheimer ve unutkanlık gibi beyin hasarlarını engellemek olası. Hafızamız, dikkat süremiz ve öğrenme yeteneğimiz de yemek için seçtiğimiz sağlıklı gıdalara bağlıdır.
Ne yersek oyuz, hangi gıdaların bizi daha zeki yapabileceğine gelin yakından bakalım. Bu gıdaları tüketmek sizi Alzheimer’a karşı tamamen korur diyemeyiz ama sağlıklı bir beslenmenin beyin fonksiyonlarında yaratacağı büyük artış da göz ardı edilemez.
Yabanmersini beyinde yaşlanmaya bağlı Alzheimer ve unutkanlığın etkilerini azaltır, kısa süreli hafıza kayıplarını önlemede ve tedavisinde etkili olabiliyor. Araştırmalar ileri yaşlarda öğrenme yeteneğini ve motor becerileri de geliştirdiğini göstermiştir. Günde bir avuç taze, dondurulmuş veya kurutulmuş olarak tüketilmesi tavsiye edilir.
Avokado da beyin için yabanmersini kadar etkili bir gıdadır. Avokado yağlıdır evet, ama sağlıklı kan dolaşımını destekleyen faydalı yağlar içerir. Sağlıklı kan dolaşımı da beyin sağlığını destekler. Yüksek tansiyon zihinsel yetenekleri de etkileyen bir hastalık olduğundan, tansiyonu düşük tutmak beyin sağlığını da etkileyecektir. Avokado yüksek kalori içerdiğinden günde yarım veya çeyrek avokado tüketmenin yeterli olacağı belirtiliyor.
Somon gibi balıklar, omega-3 yağ asitleri açısından zengindir, bu da beyin fonksiyonlarının iyi çalışabilmesi için elzemdir. Uskumru, Sardunya, Hamsi ve Ringa balığı da Omega-3’ten faydalanabileceğiniz diğer yağlı balıklardandır. Haftada 2- 3 kere tüketilmelidir. Balık yemeyi sevmeyenler için zengin Omega-3 içeren diğer gıdalar keten tohumu yağı, ada çayı yağı, kivi ve semizotudur. Zeytinyağı, balık yağları, keten tohumu ve avokado da tekli doymamış Omaga-3 ve omega-9 yağları içerir.
Vücudumuzun geri kalanı gibi, beynimiz de enerji olamadan çalışamaz. Uzun süreli konsantrasyon ve odaklanma için yeterli ve düzenli enerji almamız gereklidir. Bu enerjiyi kana daha yavaş karışarak şeker yayan tam tahıllı gıdalardan almak sizi ve zihninizi gün boyunca zinde tutar.
Yeşil sebzeler aynı zamanda C vitamini gibi antioksidanlar ve beyni koruyan karoteoidler içerirler. Bir tutam ıspanak folat ve B vitamini açısından zengin bir gıdadır. Folat beyinde kan dolaşımına ve düşünme ile öğrenme için gerekli sinir ileticilerine yardımcıdır. Domateste özellikle de domates sosu ve ketçapta bulunan güçlü bir antioksidan olan likopenin ve folatın unutkanlığa ve bir bakıma Alzheimer’a karşı etkileri olduğu görülmüştür. Soya fasulyesi kalp ve damar sağlığını koruyan protein ve lifler içerir. Anlama ve beyin gücünü arttıran K vitamini Brokolide bolca bulunur. B6, B12 vitaminleri ve folik asit de felç, bilinç yitimi ve Alzheimer tedavisinde etkilidir. Her gün farklı renklerden sebzelerden bir arada tüketmeye özen göstermeliyiz.
Mercimek öğrenme, ruh hali ve davranış gelişimini sağlayan dopamin ve beyne oksijen taşıyan alyuvarların oluşumunu sağlayan demir mineralini içerir.
Kuruyemişler E vitamini açısından zengindir, yaşa bağlı bilinç zayıflamasını önler. Günde yaklaşık 30 gram ceviz, fındık, badem, kaju, ayçekirdeği, susam veya keten tohumu yada fındık ezmesi, tahin tüketmek yeterlidir. Çiğ veya kavrulmuş olması çok farketmez, ama diyette iseniz tuz tüketimi açısından tuzsuz olanlarını tercih edin. Bir avuç kabak çekirdeğinde bulunan çinko miktarı, günlük ihtiyacınızın tamamını karşılar. Çinko ise hafıza ve düşünme yeteneklerimizi geliştirmek için gereklidir.
Diğer E vitamini kaynakları yeşil yapraklı sebzeler, zeytin, kuşkonmaz, yumurta, kahverengi pirinç ve diğer tam tahıllı gıdalardır. Kahverengi pirinç beyin sağlığı için gerekli B vitaminleri açısından çok zengindir. Bu vitaminlerin büyük bir kısmı işlenirken beyaz pirinçten gittiği için daha besleyici olan kahverengi pirinç tercih edilmelidir.
En az %70 kakao içeren bir parça bitter çikolata hem diyetinizi tatlandırabilir, hem de beyin sağlığı ile ilişkilendirilen flavonoid adlı antioksidanı içerir. Flavonoid açısından zengin diğer gıdalar ise elma, kırmızı ve mor üzüm, kırmızı şarap, soğan, çay ve biradır.
Aşırı ve kronik içki tüketimi ciddi hafıza sorunları yaratsa da, haftada 1 ila 6 bardak arası içki tüketenlerin daha az unutkanlığa yakalandıkları görülmüştür. Sağlık durumunuzda bir sorun yoksa az miktarlarda tüketilen alkol kalp ve beyin sağlığınızı koruyabilir.
Alkol gibi kahve de alınan miktara göre etkisi değişen bir içecek. Fazla tüketimi bilinç bulanıklığına sebep olabilirken, uygun miktarda tüketildiğinde dikkat sürenizi arttırır, daha çabuk tepki vermemizi sağlar. Günlük kafein tüketiminizin 300-400mg’ı geçmemesi gerekir.
Vücudumuzdaki tüm hücreler gibi beyin hücreleri de suya ihtiyaç duyar, hatta beynimizin dörtte üçü sudan oluşur. Araştırmalar yeterli su tüketenlerin beyin gücü testlerinde gözle görülür bir başarı sağladıklarını göstermiştir.
Beynimizin D vitaminine de ihtiyacı vardır, ve vücudumuz bunu çoğunlukla güneş ışığından üretir. Bağışıklık sistemi ve ruh halimizi sağlıklı tutma görevi vardır.
Kahvaltıyı atlamayın. Araştırmalar kahvaltı etmenin kısa süreli hafızayı ve dikkati geliştirdiğini gösteriyor. Fazla miktarda ve yüksek kalorili kahvaltılar etmek beyninizi daha güçlü yapmaz, aksine konsantrasyonu azaltır. Tam tahıl, meyve ve süt ürünü içeren dengeli ve abartısız bir kahvaltıyla güne başlayın.
Beslenme düzeninizde bedeniniz için gerekli maddeleri alamıyorsanız, konsantrasyon kabiliyetiniz de düşer. Çok az veya çok fazla yemek, odaklanmanızda sorunlar yaşamanıza ve yorgun hissetmenize sebep olabilir. Düzenli, dengeli ve sağlıklı bir beslenme ile hem beden sağlığınızı hem de beyninizi koruyabilirsiniz.
İyi bir uyku, fiziksel ve zihinsel egzersizler, ve net düşünebilmek için meditasyon gibi rahatlatıcı aktiviteler de vücudumuz yaşlanırken beynimizi genç tutmak için özen göstermeyi unutmamamız gereken noktalar.
