Başka ülkelerde yasaklanmış olan ama Amerikalıların yediği 10 gıda arasında “çiftlik somonu” nun da adı geçiyor (1). Somon son senelerde bizde de gözde olan bir yiyecek. Yediğimiz “denizlerin özgür somonu” değil maalesef; bugün süpermarketlerde satılan somonların neredeyse tümü “çiftlik somonu”.
Deniz somonu lezzetli ve de çok faydalı bir yiyecek ama aynı şeyi çiftliklerde üretilen somonlar için söylemek pek de mümkün değil. Özgür deniz somonlarının etinin, insanı cezbeden parlak pembemsi-kırmızı renkleri var ve bu renk yedikleri küçük karides ve küçük balıklarda bulunan “tabii karotenoid” lerden kaynaklanıyor. Karotenoidler, birçok yiyeceğin pembe, kırmızı veya sarı-turuncu tonlarda olmasını sağlayan “tabii pigment” lerdir.
Karotenoidler, hem A vitamini kaynağıdır hem de antioksidan etkileri vardır, vücudu zararlı reaksiyonlara karşı korur. Çiftlik somonları ise GDO’ lu tahıllarla, antibiyotiklerle ve insanlar için zararlı olabilecek birçok kimyasalla besleniyorlar ve bu sebeple de renkleri grimsi bir tonda oluyor. Böyle gri bir balık etine kimse dönüp bakmayacağı için de çiftlik somonlarının yemlerine petrokimyasallardan üretilen “sentetik astaxanthin” ilave ediliyor.
Sentetik astaxanthin, insanlar tarafından tüketilmeleri onaylanmış bir madde değil; sadece balık ve kümes hayvanı endüstrisinde yem katkı maddesi olarak kullanılabiliyor. Avustralya ve Yeni Zelanda bu kimyasallarla beslenen çiftlik somonlarına izin vermiyor. İnsanların yemeleri için onayı olmayan astaxanthin’ in retina birikerek görmeyi bozabileceği ve antioksidan etkilerinin de tabii astaxanthin’ den çok az olduğu iddia ediliyor (2, 3).
Çiftlik somonu deniz somunundan nasıl ayırt edilir?
Deniz somonunun eti tabii astaxanthin’ den dolayı parlak kırmızı-pembe bir renktedir ve üzerindeki yağ çizgileri çok incedir. Soluk renkle beraber yağ çizgilerinin kalın olması etin çiftlik somonuna ait olduğunun işaretidir.
Gelelim neticeye
Somon yiyip yemeyeceğinize kendiniz karar verin. İster “somon” ister “somun” olsun; önemli olan besinin güvenli ve kaliteli olması!
Kaynak:
- http://healthyliving.msn.com/health-wellness/10-things-americans-eat-that-are-banned-elsewhere#11
- http://www.supremebiotech.com/index.php?option=com_content&view=article&id=60&Itemid=76
- http://www.foodsafety.ksu.edu/articles/533/canthaxanthin_factsheet.pdf
- http://www.ahmetrasimkucukusta.com/2013/07/10/yazilar/tip-yazilari/beslenme/ciftlik-somunu-yiyelim-mi/
