Kısa adı CDC olan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi tarafından yayınlanan rapor, USA’ da her sene 900 bine yakın insanın hayatını kaybetmesine yol açan beş hastalığa bağlı ölümlerin yüzde 40’ ının hayat tarzı değişiklikleriyle önlenebileceğini ortaya koyuyor (1). Buna göre, kalp hastalıkları, kanser, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), felç ile kaza ve ilaç aşırı dozlar bu ülkedeki ölümlerin yüzde 63’ üne sebep oluyor.
50 eyalette 2008-2010 senelerinde 80 yaşından genç olanların ölüm sebeplerinin incelendiği araştırmada önlenmesi mümkün hastalıkların daha çok güney-doğu eyaletlerinde olduğu tespit edildi.
Araştırma, her bir eyaletteki ölüm oranlarının en düşük olan eyalettekine yaklaştırılmasıyla kalp hastalıklarının yüzde 30’ dan fazlasının, kanser ölümlerinin yüzde 20’ sinin, KOAH ölümlerini yüzde 40’ ının, felçlere bağlı ölümlerin yüzde 30’ unun ve kazalara bağlı ölümlerin yüzde 40’ ının önlenebileceğini gösteriyor.
Bu, her sene kalp hastalıklarından 92 bin, kanserden 84 bin, KOAH’ tan 29 bin, felçlerden 17 bin ve kazalardan 37 bin kişinin ölümlerinin önlenmesi manasına geliyor.
Risk faktörleri azaltılmalı
CDC araştırmacıları bu hastalıklara bağlı erken ölümlerin risk faktörlerinin azaltılması, tarama, erken müdahale ve uygun tedaviyle ortadan kaldırılabileceğini savunuyor.
CDC’ ye göre risk faktörleri:
Kalp hastalıkları için risk faktörleri: Tütün, hipertansiyon, yüksek kolesterol, tip 2 diyabet, beslenme hataları, fazla kilo ve fiziki aktivite azalığı
Kanser için risk faktörleri: Tütün, beslenme hataları, fiziksel aktivite eksikliği, fazla kilo, güneş, bazı hormonlar, alkol, bazı virüs ve bakteriler, iyonizan radyasyon ve bazı kimyasallar.
KOAH için risk faktörleri: Tütün, pasif sigara içimi, iç ve dış hava kirliliği, alerjenler
Felç için risk faktörleri: Hipertansiyon, yüksek kolesterol, kalp hastalığı, diyabet, fazla kilo, tütün, alkol, fizik aktivite azlığı
Kasıtsız kazalar için risk faktörleri: Emniyet kemeri ve başlık, güvenli olmayan araçlar, ilaç bağımlılığı, alkol, güvenliksiz çevre.
CDC’ nin doğrusu da var ama…
CDC’ nin bu raporu “sağlıklı yaşama ve hastalıklardan korunmak için her fırsatta dile getirdiğim doğru beslenme, yeterince hareket ve sigara ve alkolden uzak durma tavsiyelerimle” kısmen örtüşüyor.
En çok ölüme yol açan hastalıkların basit hayat tarzı düzenlemeleriyle önlenmesine, ilaç endüstrisi ve onlarla çıkar ilişkisi olanlar dışında kimsenin diyecek bir şeyi olduğunu sanmıyorum.
Mesela, kalp-damar hastalıkları kolesterol hapı ile değil sağlıklı gıdalarla doğru beslenerek, hayatın akışına sindirilmiş hareketlilik ve sigara içmemekle önlenebilir.
CDC’ nin 40 senelik bir alışkanlıkla yüksek kolesterolü bir risk faktörü olarak göstermesi tek kelimeyle “ayıp” olmuş.
Ey CDC uyuma, Amerikan Kalp Derneği bile kolesterol yüksekliğini bir kalemde silip attı; 70’ e kadar düşürdüğü kolesterolü bir gecede 180’ e kadar çıkardı.
CDC’ nin yanlışları
CDC hastalık taramaları mevzuunda da yanılıyor.
Tıbbın son senelerdeki en büyük problemlerinden olan “aşırı teşhis” ve “aşırı tedavinin” bir numaralı sebebi taramalardır.
CDC; özellikle “kanser taramaları” ve “check up” adıyla bilinen tetkiklerin faydadan çok zararı olduğunu nasıl olur da görmezden gelir anlayamadım.
Bu uygulamalar, belirli risk gruplarında yapıldığı takdirde gerçekten çok işe yarayabilir ama bizde de olduğu gibi bilinçsiz ve gelişigüzel tetkikler ölüme kadar giden riskler taşıyor.
Aynı şekilde “erken müdahale” de kulağa hoş gelen fakat gerçekte hiç de öyle olmayan uygulamalar manzumesi; tıpkı taramalar gibi bu konuda da çok dikkatli olmak lâzım.
İlaç ve cerrahi tedaviler de bunlardan farklı değil.
Şüphesiz ki pek çok insan sağlığını ve hayatını tıbbi uygulamalara borçlu ama her sene sadece USA’ da en az 100 bin insanın tıbbi hatalar yüzünden öldüğü nasıl atlanır, inanamıyorum.
Gelelim neticeye
BİR: CDC’ nin hastalıkların önlenmesinde risk faktörlerinin önemini vurgulaması ve bunların tümünün de tıbbı tedbirlerle değil hayat tarzı ve davranış değişiklikleriyle ortadan kaldırılabileceğini açıklaması çok yerinde.
Raporda hiçbir ilaç, besin desteği (vitamin, mineral, antioksidan, yağ asitleri…) ve aşının adının geçmemesine dikkatinizi çekerim.
İKİ: CDC’ nin bir sonraki raporunda bilinçsiz taramalar, kötüye kullanılan erken müdahale ve tedavilerle ilgili doğruları göreceğine ve yanlışlarını düzelteceğine inanıyorum.
Akıl ve mantığa aykırı bilgileri ilaç endüstrisinin maniple edilmiş kanıta dayalı araştırmalarıyla uzun zaman saklamak mümkün değil.
ÜÇ: Her zaman söylediğim gibi uzun ve hastalıklardan uzak yaşamak için “tıbba çok fazla ihtiyaç yok”.
Hatta mümkün olduğunca doktorlardan, hastanelerden, ilaçlardan, ameliyatlardan uzak durmak, kaçmak en doğrusu!
DÖRT: Sağlık Bakanı Müezzinoğlu da Türkiye’ nin en ciddi sağlık sorunu nedir sorusuna tütün, alkol, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam diye cevap veriyor (2).
Aynen katılıyorum; söyleyin bakalım bunların hangisini tıp tedavi ediyor?
Kaynak:
- http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6317a1.htm?s_cid=mm6317a1_w
- http://ahmetrasimkucukusta.com/2014/05/02/etibba-diyor-ki/iste-turkiye-nin-en-onemli-saglik-sorunlari/
- http://ahmetrasimkucukusta.com/2014/05/03/yazilar/elestirel-yazilar/saglik-sistemi/saglikli-olmak-hastaliklardan-korunmak-icin-tibba-gerek-yok-2/
