- Yeterli ve dengeli beslenmenin en önemli besinlerinden biri olan süt, protein, kalsiyum, fosfor gibi önemli besin öğelerini barındırması açısından büyük önem taşımaktadır.
- Özellikle çocukluk ve gençlik döneminde edinilen alışkanlıklar ileri ki dönemlerde pek çok hastalık için koruyucu olabilmektedir.
- Çocukluktan edinilen süt içme alışkanlığının ileri yaşlarda görülen osteoporoza (kemik erimesi) karşı koruyucu etki gösterir.
- Sütün immün sistem, kan basıncı ve vücut ağırlığı kontrolü üzerinde de olumlu etkisi bulunmaktadır.
Çiğ süt mü? Pastörize süt mü?
- Çiğ süt tüketimi ile bulaşan brucella bir çok hastalığa neden olmaktadır.
- Çiğ süt en çok etkilenenler bebekler, çocuklar, gebeler ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar kişilerdir.
- Sütün çiğ olarak tüketilmesi ile ishal, karın ağrısı, bulantı, kusma gibi şikâyetleri de görülebilir.
- Bu problemleri önlemek için süte ısıl işlem (pastörizasyon) uygulanması sağlıklı olacaktır.
- Besleyici özellikleri açısından çiğ süt ve kutu süt arasında benzerlikler vardır fakat sterilizasyon açısından kutu süt daha güvenilir bir tercihtir.
- Kaynatılmış süte göre daha fazla besin ögesi içeren kutu sütler sağlık açısından herhangi bir tehdit unsuru içermediği için tüketimi daha faydalı olacaktır.
Pastörizasyon işlemi nasıl yapılır?
- Çiğ süte uygulanan ısıl işlemler pastörizasyon ve UHT sterilizasyon şeklinde yapılır.
- Pastörizasyon işlemi sonucu günlük sütler, UHT sterilizasyon işlemi sonucu uzun ömürlü süt üretilmektedir.
- Pastörize süt elde etmek için süt 72-75˚C’de ısıtılıp bu sıcaklıkta 15-20 saniye bekletilir.
- UHT süt elde etmek içinse ultra yüksek sıcaklık ile süt ısıtılır (135-146˚C) ve bu sıcaklıkta 2-5 saniye bekletilir. Bu işlemde amaç, bütün mikroorganizmaları yok etmektir.
- Süt bu işlemlerin ardından uzun süre bozulmadan saklanabilir hale gelir.
Çiğ sütün kaynatılması sağlıklı mıdır?
- Çiğ süt evde geleneksel olarak kaynatılabilir.
- Mikroorganizlamalar azalırken, süt içerindeki B2, B6, B12, folik asit ve C vitamininde kayıplar meydana gelir.
- Yanı sıra renk, tat, koku değişimleri de olabilmektedir.
- Besin öğelerindeki kaybın en aza indirilmesi için pastörizasyon ve UHT sterilizasyon işlemleri uygulanmaktadır.
- Sütün depolanma sıcaklığı, ışığa maruziyeti, uygunsuz materyal ile paketlenmesi vitaminlerin stabilitesini daha fazla etkileyen faktörlerdir.
Uzm. Dyt. Sernaz Çakır Ercil
İnstagram/ @uzm.dyt.sernazcakir
