Çay, Camellia Sinensis (Theacea)bitkisinin yaprak ve tomurcuklarından elde edilmekte olup dünyada sudan sonra en çok tüketilen 2. içecektir. Farklı yöntemlerle üretilen çay aynı bitkiden olup yeşil, siyah ve oolong olarak 3 ana kategoriye ayrılmaktadır. Yeşil çay fermente edilmemiş, siyah çay tam fermente edilmiş ve oolong çay ise, yarı fermente edilmiş bir özelliktedir. Yeşil çayın ağırlık olarak %20-40’ı polifenollerden oluşur bununda %60-80’ini kateşinler oluşturmaktadır. Yeşil çayın sağlık üzerine olumlu etkileri için kateşin oranı yüksek olan flavonoidlerin sorumlu olduğuna inanılmaktadır. Çalışmalar, yeşil çayın birçok yararının yeşil çay kateşinlerinin temel bileşiği olan epigallokateşin gallat(EGCG)’ın aktivitelerine bağlamaktadır.
Yeşil çay yağ yakımın da etkili
Yeni yıla girmişken, kararlarımız arasında kilo vermekte olabilir. Yeşil çay kateşinleri ile beslenmenin uzun dönemde etkisi üzerinde geniş ölçüde araştırma yapılmıştır ve bazı araştırmacılar yeşil çayın kilo kontrolünde potansiyel bir etkisi olduğunu önermektedir. Aynı zamanda yeşil çayın metabolizmayı hızlandırdığı, enerji harcamasını artırdığı da bilinmektedir. Çalışmalar yeşil çayın içeriğindeki ECGC ile kafeinin birlikte yağ yakıcı etkisinin olduğu da belirtmektedir.
Bir meta analiz kontrol çalışması yeşil çay kateşini + kafeine karşı sadece kafeini değerlendirmiş ve sonuçlar yeşil çay kateşini + kafein durumunda vücut ağırlığının 1,38 kg, bel çevresinden de 1,93 cm azaldığını göstermiştir.
Güçlü bir antioksidan
Yeşil çay fenolik maddelerce zengin olan bazı içeceklere göre daha yüksek antioksidan aktiviteye sahiptir. Siyah çaya göre daha yüksek antioksidan aktiviteye sahip olan yeşil çay ekstraktlarının serbest radikal zinciri kırma ve aktif oksijeni yok etme yeteneği siyah çaydan daha yüksektir. Yeşil çayın yapısındaki kateşinlerin yüksekliğinden dolayı vitamin C ve E’den daha güçlü antioksidan aktiviteye sahiptir. Havaların çok soğuk olduğu şu günlerde günde 2 fincan limonlu yeşil çay tüketilmesi hastalıklara karşı koruyucu olacaktır.
Kansere karşı koruyucu
Bazı çalışmalar yeşil çay polifenollerinin önemli kanser koruyucu özelliklere sahip olduğunu ,tümörün oluşumu ve büyümesine karşı önleyici etkileri olduğunu belirtmektedir. Bu polifenoller özellikle yeşil çayda bulunan ECGC’nin birçok kanser önleyici etkisi olduğuna inanılmaktadır. Aynı zamanda demleme yeşil çayın kanser hücre metastasını engellediği etkisi bulunmuştur.
Sindirimi kolaylaştırıyor
Yeşil çay mide-bağırsak rahatsızlığı olan kişilerin rahatlıkla içebileceği bir çay. Sindirim sistemindeki enzimlerin aktivitesini artırıcı özelliği ile sindirimi kolaylaştırıyor. İdrar artırıcı özelliği ile de vücuttan ödemin boşalmasına yardımcı olur. Sindirim sorunu yaşayan kişilerin özellikle yemek sonrasında içecekleri bir fincan yeşil oldukça sağlıklı olacaktır.
Ağız sağlığı üzerine de etkili
Yeşil çay antibakteriyal etkisiyle, dişlerde tartar ve çürük oluşumuna neden olan bazı bakterilerin biyolojik aktivitelerini baskılamakta, bunların diş minesine yapışmasını engellemekte ve ağız kokusunun önlenmesine yardımcı olmaktadır.
Ne kadar tüketilmeli?
2-2,5 gr yeşil çay yaprağı üzerine büyük bir fincan sıcak su ilave edilerek demlenir. 3-5 dakika bekletilir ve günde 2-3 fincan tüketilmesi önerilmektedir. İshal durumlarında etkili bileşik olan kateşinlerin suya geçmesi zaman alabileceğinden 15-20 dakika bekletilerek demlenmesi ve günde 3-4 fincan tüketilmesi tavsiye edilmektedir. Aşırı miktarda(günde 15-20 fincandan fazla) çay tüketimi kişilerde sinirlilik, gerginlik, çarpıntı, yüksek tansiyon, uykusuzluk, sık idrara çıkma ve mide şikayetleri yaratabilir. Bunun yanı sıra içeriğindeki K vitamini ile kanı sulandıracağından, kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerin yeşil çay içmemeleri gerekmektedir.
Uzm. Dyt. Sernaz Çakır Ercil
İnstagram/ @uzm.dyt.sernazcakir
