Birkaç hafta önce “Kahvaltı kalp krizini önlüyor” başlıklı makalemde düzenli kahvaltı yapanlarda kalp krizi ve kalp hastalıklarının yüzde 27 oranında az görüldüğünü yazmış; sözümü sağlıklı yaşamak için çocuklarımıza “Adam gibi kahvaltı etmeyi mutlaka öğretelim” diye bağlamıştım (1). Bugün de yüksek kalorili kahvaltının diyabet, hipertansiyon ve kalp hastalıklarına karşı koruyucu etkisi olduğu sonucuna varılan yeni bir araştırmadan bahsedeceğim.
Sağ olsunlar Tel Aviv Üniversitesinin uzmanları “kuvvetli kahvaltı” tavsiyemi ispatlamak için düzenledikleri araştırmayı “Obesity” isimli dergide de yayınladılar (2). Bu çalışmada 40 yaş civarındaki 93 obez kadın iki gruba ayrılarak 12 hafta süreyle günlük toplamı 1400 kalori olan orta derecede karbonhidrat ve yağ ihtiva eden bir diyet programına alındı.
Birinci gruptakiler 700 kaloriyi sabah, 500 kaloriyi öğle ve 200 kaloriyi de akşam alırken; ikinci gruptakilere kahvaltıda 200, öğlen 500 ve akşam 700 kalorilik besinler verildi. 700 kalorilik kahvaltı ve akşam yemeği aynı besinlerden oluşuyordu.
12 hafta sonunda her iki grupta yer alanların açlık glikoz, ensülin ve grelin seviyelerinin azaldığı fakat glikoz, ensülin ve ensülin direncindeki (HOMA-IR) azalmanın kuvvetli kahvaltı yapanlarda çok daha fazla olduğu tespit edildi. Ortalama olarak trigliserit kuvvetli kahvaltı grubunda yüzde 33.6 azalırken diğer grupta yüzde 14.6 yüksek bulundu.
Oral glikoz tolerans testinde glikoz ve ensülindeki azalmaların kuvvetli kahvaltı grubunda daha fazla olduğu; bunlarda yemekten sonra kan şekerindeki ani yükselişlerin olmadığı görüldü. Ayrıca, “kuvvetli kahvaltı yapanların” ortalama olarak 17.8 pound kaybettikleri, göbek çevresinin 3 inç azaldığı; buna karşılık “akşam yemeğinde daha kalorili beslenenlerin” sadece 7.3 pound kaybettikleri, göbek çevrelerinin de 1.4 inç küçüldüğü belirlendi.
Obezitenin sebebi kuvvetli akşam yemeği
Profesör D. Jakubowicz “Kuvvetli kahvaltı yapanlarda açlıkla ilgili grelin hormonunun daha fazla azalmasını, bunların günün ilerleyen saatlerinde daha tok olmalarına ve daha az yeme ihtiyacı duymalarına” bağlıyor ve şunları söylüyor: “Sağlıklı olmak ve kilo vermek için doğru beslenme ve düzenli hareket kadar kalorilerin günün hangi saatlerinde alındığı da önemli. Doğru besinlerin yanlış zamanlarda tüketilmesi kilo kaybını yavaşlatmakla kalmıyor zararlı da oluyor. Günün geç saatlerinde daha fazla kalori alınması obezite salgının başta gelen sebeplerinden biridir. Bu, sadece kiloyu değil kalp hastalıkları ve diyabet riskini de artırıyor.”
Kuvvetli kahvaltının mana ve ehemmiyeti
Sabah kahvaltısının sağlıklı yaşamanın, obezite, diyabet ve kalp hastalıklarından korunmanın temel şartlarından olduğunu savunuyorum ancak bu da yeterli değil. Kuvvetli kahvaltı demek sabah sabah mideyi abur-cuburla, ıvır-zıvırla doldurmak manasına gelmemeli: Kuvvetli kahvaltıdan kastım “Türk işi” yani “adam gibi kahvaltı”.
Tam tahıldan iki dilim ekmekle beraber mutlaka yenmesi gerekenler şunlar: Fabrikasyon olmayan her türlü peynir ve tereyağı; yoğurt; yeşil ve siyah zeytin; yumurta (rafadan, haşlama, omlet olabilir); mevsim yeşillikleri (maydanoz, yeşilbiber, salatalık, domates, tere gibi); 5-10 tane fındık-badem veya ceviz; şekersiz çay veya ıhlamur.
Parası olanlar makul miktarda Kayseri işi yani suni katkı maddesi ihtiva etmeyen “sucuk ve pastırma” da yiyebilirler. Asla yenmemesi gerekenler: Her türlü fabrikasyon, ambalajlanmış kahvaltılıklar ile salam, sosis, jambon, reçel, poğaça, bisküvi, kek, sahte bal, rafine un ve şeker ürünleri.
Gelelim neticeye
BİR: Teorilerimi ispatlamak için canla başla çalışan tüm araştırmacılara kalpten teşekkürler.
İKİ: Onlara bir de “Türk usulü kahvaltı ile Avrupa usulü kahvaltıyı karşılaştıran” bir çalışma yapmalarını tavsiye ediyorum.
ÜÇ: İsrailliler araştırmayı kısa kesmişler; biraz daha uzatsalardı kuvvetli kahvaltı yapan kadınların mankenliğe başladıklarını da göreceklerdi.
Kaynak:
