Herkesin öğrenme şekli farklıdır. Sınav zamanı gelince çeşitli alıştırma kitapları, testler, hafıza teknikleri, rahatlama yöntemleri, satır altlarını çizmeler, küçük notlar almalar, iyi bir uyku gibi tekniklerin yanı sıra herkes için işe yarayacak bir yöntem de beynimizin önümüzdeki tüm bu bilgileri sindirmesine yardımcı olacak şekilde beslenmektir. Gece yarılarına kadar süren çalışmalar, stres, unutulan öğünler ve vakit kaybetmemek için düşünmeden yenen hazır yemekler ve abur cuburlar konsantrasyonunuzu ve çalışma kapasitenizi düşürecektir.
Sınavınız ne kadar yakın zamanda da olsa, panik yapmamaya ve sakin olmaya özen gösterin. Stres iştahınızı kapatabilir, öğün atlamak ise konsantrasyonunuzu düşürür. Stres, uykusuzluk veya kötü beslenme durumu söz konusuysa bağışıklık sisteminize eksta özen göstermeniz gerekir. Soğuk algınlığı veya daha da ciddi hastalıkların başarınızı engellemesini istemiyorsanız, tabaklarınızı meyve, sebze ve tam tahıllı ürünlerle doldurmayı ihmal etmeyin.
Öğrencilerin düşük motivasyonu, yorgunluğu ve konsantrasyon sorunu bazı besin eksikliklerinden kaynaklı da olabilir. Örneğin demir ve çinko seviyeleri düşük olduğunda öğrenmede zorluk ve dikkat eksikliği görülür. Haftada en az 3-4 kere kırmızı et ve ıspanak tüketerek demir eksikliğini engelleyebilir, ayrıca protein, çinko, omega-3 ve B vitaminlerini de almış olursunuz. Aslında günlük besin ihtiyaçlarınızı doğru şekilde karşılamanız yeterli. B vitaminleri de fiziksel ve zihinsel enerji için gereklidir, tam tahıllı gıdalarda, kepekte, yumurta ve kuruyemişlerde bolca bulabilirsiniz. Doktorunuz önermedikçe, besin takviyeleri yerine gerçek gıdaları tercih edin. Hap içtiğinizde sadece C vitamini alırsınız ama onun yerine portakal yediğinizde, lif, beta karoten ve çeşitli mineralleri de alırsınız.
Tüm dikkatinizin midenizin gurultusunda değil sınav kağıdınızda olmasını istersiniz değil mi? Onca çalışma ve emeği sınav sırasında yorgunluğa veya dikkat dağınıklığına heba etmemelisiniz. Klişe de olsa, kahvaltıyı günün en önemli öğünü olarak görün. Araştırmalar kahvaltıyı atlamanın konsantrasyon, hafıza ve dikkatinizin %20 ila %40 arasında düşmesine neden olabileceğini göstermiştir. Karbonhidrat ağırlıklı bir kahvaltı yerine dengeli bir kahvaltı edenlerin zihinsel faaliyetlerde daha başarılı olduğu da gözlenmiştir. Yulaf, tam tahıllı ekmek gibi kompleks karbonhidratlar ile enerji depolayın. Yumurta tüketin, içeriğindeki Kolin maddesi hafızayı geliştirir, bilişsel fonksiyonlarımızı destekler. Pek çok farklı şekilde tüketebileceğiniz yumurta antioksidanlar, protein ve vitaminler açısından zengindir. Öğlen yemeklerinde sizi akşama kadar tok ve enerjik tutacak, düşük glisemik indeksi olan gıdalar tercih edin. Akşam yemeğinde ise Somon, Sardalya, ton balığı gibi yağlı balıkları tercih edebilirsiniz. İçeriğindeki omega-3 yağ asitleri sağlığa pek çok faydasının yanında beyin fonksiyonlarını da güçlendirdiği biliniyor. Balık sevmiyorsanız keten tohumu, fasulye ve ceviz Omega-3 miktarı yüksek diğer gıdalardan.
Protein açısından zengin gıdalar beynin uyanık kalmasını sağlayacaktır. Kırmızı et, kümes hayvanları, balık, yumurta, fındık ve ceviz gibi kuruyemişler, veya yoğurt gibi süt ürünlerini tercih edebilirsiniz. Protein içeren gıdaları vücudumuz amino asitlerin üretiminde kullanır. Amino asitler ise zekayı ve motivasyonu dengeleyen beyin hücreleri nörotransmitterlerin yapıtaşıdır.
Üç büyük öğün sizi fiziksel ve zihinsel olarak yavaşlatabilir, daha küçük posiyonlarla daha sık yemek yemeyi deneyin. Öğleden sonraları tatlı veya abur cubur krizleriniz başlıyorsa bu durumda çok miktarda şeker tüketmek, enerji vermek yerine tersine uyuşukluğa yol açacaktır. Beyin sağlığı için önerilen gıdalar arasında meyveler ilk sıralarda yer alır. Özellikle yabanmersini pek çok güçlü antioksidan ve besleyici madde içerir. Aynı zamanda meyvelerdeki doğal şekerler vücudunuza daha dengeli bir enerji sağlar. Kuru meyve ve yemişler veya C vitamini miktarı yüksek yabanmersini, çilek ve turunçgilleri tüketebilirsiniz. C vitamini hızlı düşünmeye yardımcıdır. E vitamini ve çinko da beyne olumlu etkileri olan maddelerdir, bu yüzden kabak çekirdeği ve ceviz de tüketebilirsiniz. Beyne faydaları bilinen diğer meyveler arasında kavun, incir ve muzu sayabiliriz. Sebzelerden ise havuç, dolmalık biber, brüksel lahanası, ıspanak, brokoli ve dolma biberi tercih edebilirsiniz.
Özellikle sınav günü sindirimi daha zor olan beyaz un içeren bisküvi, kurabiye, kek gibi ürünler ve işlenmiş şeker miktarı yüksek çikolata ve şekerlemelerden kaçının. Kompleks karbonhidratları tercih edin. Hindi de içerisinde bulunan L-triptofan uykunuzun gelmesine neden olabilir.
Çiğneme hareketi konsantrasyonu arttırır, ama atıştırmak için kan şekerinizi sürekli yükseltip düşürecek gıdaları tercih etmeyin. Protein, sağlıklı yağlar ve kompleks karbonhidratlar sindiriminizi yavaşlatacak ve kan şekerinizi dengeli seviyede tutacaktır. Çalışırken yanınıza yoğurt ve çiğ sebzeler, humus ve tahıllı krakerler, veya kuruyemiş gibi atıştırmalar alabilirsiniz. Fıstık ve fındık ezmesi sağlıklı yağlar ve protein açısından çok zengindir. Az miktarda fıstık ezmesini tam tahıllı krakerlerle tüketerek uzun süre tok kalabilirsiniz. Düzenli şekilde beslenirseniz enerji seviyeleriniz de daha düzenli olur, abur cubura daha az yönlenirsiniz.
Su vücudumuzdaki pek çok kimyasal reaksiyonun gerçekleşmesini sağlar, beynimizin ne kadar hızlı çalışacağı ve öğrendiklerimizi ne ölçüde işleyeceği vücudumuzdaki su miktarına bağlıdır diyebiliriz. Az şekerli yada şekersiz tükettiğiniz taktirde çay ve yeşil çay tüketmek de size yardımcı olacaktır. Susuzluk sizi güçsüz düşürebilir, ama enerji için şekerli ve asitli içecekler tüketmeyin. Enerji içecekleri yerine bir fincan kahveyi tercih edin. Aşırı miktarda tüketmek stresinizin artmasına neden olabilse de, günde 1-2 fincan kahvenin konsantrasyona yardımcı olduğu görülmüştür. Sürekli kafein tüketiyorsanız, sabah mutlaka bir bardak kahve için. Aniden kafeini bırakırsanız başağrısına neden olabilir.
Çok fazla yemeyin, sınav öncesinde aşırı yemek ağırlık çökmesine ve vücudunuzun tüm enerjiyi sindirime yönlendirmesine neden olacaktır. Sınav öncesi daha önce denemediğiniz gıdaları, içecekleri veya takviye ilaçları kullanmayın. Vücudunuzun nasıl tepki vereceğini bilemezsiniz. Yemeği çalışma masasında yemek yerine, fiziksel ve zihinsel bir mola verin ve yemek masasına yönelin. Vücudu esnetmek , iyi bir uyku, her gün aynı saatlerde yatıp kalkmak ve en verimli çalışabildiğiniz saatleri tespit etmek de başarıya giden yolda önemli noktalardır.
