Havalar ısınıp, tatil planları yapılmaya başlamışken sizler için Akdeniz’e uzanıp Antalya mutfağına özgü lezzetlere göz atalım dedik. En çok turist çeken ve dünyaca tanınan şehirlerimizden Antalya’nın lezzetli yemekleri doğal güzelliklerinin yanında malesef arka planda bırakılmış.
Antalya ilinin doğu bölgesini kapsayan bölge farklı milletlerin bir arada yaşadığı bir bölge olduğundan antik çağlarda Pamfilya yani “Irkların ülkesi” olarak biliniyordu. Antalya mutfağının diğer yörelerden farklılık göstermesinin en büyük nedeni de bu çokkültürlülüktür.
Mısır’dan göçenler ile Tahin Antalya mutfağına dahil olmuş. Antalya’da diğer yörelerimizden farklı olarak tahin kullanarak hazırlanan Taratorlu Piyaz ve yine Tahin ile hazırlanan Hibeş adlı meze en sevilen yemeklerdendir. Kabak tatlısı da bu yörede Tahin ve ceviz ile servis edilir.
1924 yılında zorunlu göç ile Antalya’ya yerleşen Giritli ve Selanikli göçmenler Ege’ye özgü otlu yemekleri Antalya mutfağına katmışlardır. Yörede yetişen bitkilerle hazırlanan bu yemeklerden bazıları: Dikenli bir bitki olan Askolibrus (Şevket Bostanı), Haşlayıp salatası yapılan Vruvez (Turp Otu), Dereotuna benzeyen Marasa (Rezene), Girit göçmenlerinin özel günler için hazırladığı bolluk bereket sembolü olan Çulama, normalde bakla ile yapılan Fava’nın farklı bir bitkiyle yapılan çeşidi olan Papulena Fava, parmak büyüklüğündeki Okka kabağı ile hazırlanan yemekler, etli veya etsiz olarak yapılan karışık ot yemeği Yahnera.
Toroslardaki Yörük kültürünün etkisiyle de yoğurt, peynir ve buğday içeren yemekler çeşitliliğe katılmıştır. Keçi sütünden yapılan Yanıksı Dondurma Antalya’nın bunaltıcı sıcaklarında bir nebze ferahlamak için birebirdir.
Yöresel mutfakları şekillendiren bölgede yetişen ürünler ve bölgede hüküm süren iklimdir. Akdeniz ikliminin hakim olduğu Antalya’nın iç kesimlerinde Karasal iklim özellikleri de görülür, bu sayede her çeşit meyve sebze rahatlıkla yetiştirilmektedir, ürün çeşitliliğinin fazla olması da zengin bir mutfak kültürü yaratmıştır. Sıcak iklimin etkisiyle meyve sebze ağırlıklı bir mutfak gelişmiştir. Özellikle Turunçgiller, muz, susam, yer fıstığı, domates, salatalık, biber, taze fasulye, kabak, patlıcan gibi ürünler elde edilir. Altı yüz kilometreden fazla uzunluktaki sahile sahip olan Antalya’da deniz ürünleri de önemli bir yere sahiptir. Yöreye özgü Kuzu ve Grida balıkları, ahtapot, karides ve kalamar sevilen yemeklerdendir.
İyi tanıdığımız Tarhana Çorbası, Humus, Şakşuka, Haydari gibi mezeler, Toros Salatası, Börülce salatası, Kabak çiçeği dolması gibi yemeklerin yanı sıra bölgede hazırlanan diğer yemekler: yöresel otlarla hazırlanan Alafaşı ve İlibada Aşı, kuru soğan ile yapılan Softalar Aşı, Domates Cilvesi, zeytinyağlı bir ıspanak yemeği olan Burani, Mercimekli Dondurma, Testi Kebabı, önce haşlanıp sonra kızartılan Kaburga ile hazırlanan Laba.
Buğday, kuru fasulye, kuru nohut, kuru bakla ve kuru mısırın kaynatılıp baharat, ceviz, badem, nar ekşisi, limon suyuyla karıştırılmasıyla hazırlanan Kölle, diş buğdayı, düğün, sünnet gibi özel günlerde ikram edilir. Özel günler için hazırlanan bir başka yemek ise dövülmüş buğday ile hazırlanan ve et yemekleriyle servis edilen Keşkek’tir.
Antalya’nın verimli topraklarında yetişen meyvelerin bolluğu reçel üretimine de yansımış, aklınıza belki de daha önce hiç gelmeyen reçel çeşitlerini burada bulabilirsiniz. Turunç, greyfurt, limon, portakal, bergamot gibi narenciye ürünlerinin yanı sıra patlıcan, karpuz kabuğu ve incir başta olmak üzere pek çok farklı reçelle karşılaşabilirsiniz.
Taze meyve ve reçeller tatlı isteğinizi bastırmaya yetmediyse, pirinç ve zerdeçal ile hazırlanan Zerde, şerbetli tatlılardan Kıvrım (Sarıburma), muhallebi seviyorsanız Pelize, Antalya’ya kışın soğuklarında yolu düşenler içinse pekmez ve susamla hazırlanan Kirkitle (Çivirdik) denenmesi gereken tatlılardan.
Yolunuz bu yıl Antalya’ya düşmese de, internetten kolayca tariflerini bulabileceğiniz bu yemekleri evde de hazırlayabilirsiniz. Yöresinde ve mevsiminde yetiştirilmiş ürünleri satın almaya özen gösterirseniz hem sağlıklı beslenmiş, hem de yerel üreticilere destek olarak yöresel kültürlerin ve lezzetlerin devamlılığına katkıda bulunmuş olursunuz.
