Zeytinyağı; vücut için gerekli ancak sentez edilemeyen temel yağ asitleri ile sadece yağda eriyebilen E vitamininin kaynağını oluşturması ve yüksek kalori değeri (16 ml zeytinyağı 120 kalori içermektedir)
Zeytinyağının başta kalp-damar hastalıkları olmak üzere sindirim sistemi, kemik yapısı beyin ve sinir dokuları üzerinde çok önemli fonksiyonları bulunmaktadır.
Zeytinyağı, kalp-damar hastalıklarında temel risk faktörü olan kolesterolün, damar tıkanıklığına yol açan “LDL” bileşenini azaltıcı rol oynar. Bu özelliği ile kalp sağlığı açısından en uygun yağdır.
Kan hücrelerinin kümeleşmesinde rol oynayan faktörlere karşı etki göstererek kan damarlarında pıhtılaşma riskini azaltır.
Zeytinyağı sıcak ve soğuk tüketildiğinde mide asitliğini azaltarak gastrit veya düodenal ülserlere karşı koruyucu bir rol oynar.
Zeytinyağı safra salgısını canlandırıcı, safra kompozisyonunu düzenleyici ve safra kesesinin boşalmasını sağlayıcı özellikleri nedeni ile safra taşı riskini azaltır ve taşların erimesine yardımcı olur.
Bağırsaklar tarafından en iyi emilen yağdır ve bağırsaklardan geçişi düzenleyici özelliği vardır.
Tüm yağlar arasında en dengeli kimyasal pozisyona sahip olduğundan kemik mineralizasyonunun iyileşmesini sağlar ve normal kemik gelişimine yardımcı olur.
Zeytinyağında yaklaşık %80 oranında bulunan oleik asit insan sütündeki en önemli yağ asididir ve doğumdan hemen sonra bebeğin sinir dokularının gelişiminin sağlanmasında temel bir işleve sahiptir.
Ayrıca yeni doğmuş bebeklerde 6/1 oranında gerekli olan linoleik-linolenik asit oranı zeytinyağında optimum seviyede olduğundan, bebek bekleyen ve emziren annelerin beslenmesinde en uygun yağdır.
Zeytinyağı aynı zamanda dokuların yaşlanmasını önler ve yaşlanmanın beyin fonksiyonları üzerindeki yıpratıcı etkisini azaltır.
- Zeytinyağı ve Vitamin İçeriği
Zeytinyağının içeriğinde bulunan E vitamini kansere karşı koruyucu etki gösterir ve saç dökülmelerine karşı da iyi geliyor. A, D, E ve K vitaminleri ile kalsiyum, fosfor, potasyum, kükürt, magnezyum, az miktarda demir, bakır, manganez gibi mineraller, kemik gelişimini sağlıyor.
Kandaki kötü huylu kolestrol denilen ‘‘LDL”yi temizleyen zeytinyağı, iyi huylu kolestterol denilen ‘‘HDL”yi de yükseltiyor. Diyabet hastaları için ise kan şekerinde düşme sağlıyor.
- Zeytinyağı ve Sindirim
Yağlar, midede değil bağırsaklarda sindirilirler. Zeytinyağı, diğer yağlardan farklı olarak, midede bulunduğu sürede sindirim için gereken mide asitlerini etkilemez. Midede kısa bir süre kaldıktan sonra bağırsaklarda sindirilir. Buna ek olarak zeytinyağı, sindirim için vazgeçilmez olan salgıları da olumlu yönde etkiler. Safra kesesinin kolesterolden temizlenmesine yardımcı olur. Ayrıca kabızlığı önleyerek bağırsakların daha iyi çalışmasını sağlar.
- Zeytinyağı ve Çocuk Sağlığı
Çocuklar için beslenme, yetişkinler için olduğundan çok daha önemlidir. Çünkü, çocukluktaki beslenme, tüm yaşamı etkiler. Yaşamın ilk yıllarında beynin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi, beslenmeyle doğrudan bağlantılıdır. Çocuk beslenmesinde yağlar, yaşamsal bir rol oynar. Zeytinyağı, bu açıdan da vazgeçilmez bir besindir. Yaşamın temel koşulu, vücut hücrelerinin sürekli olarak kendilerini yenileyebilmeleridir. Çocukluk ve gençlik dönemlerinde çok hızlı olan hücre yenilenmesi, yaş ilerledikçe azalır ve yavaşlar. Çocukları raşitizmden korur. Siyatik, mafsal ağrılarına iyi gelir; zeytinyağı tortusu sürülür. Günde birkaç damla zeytinyağı bebeğin gelişimine büyük katkı sağlar. İçerdiği linoleik asit yüzdesi nedeniyle anne sütüne benzeyen zeytinyağı, inek sütüne katıldığında anne sütüne yakın değer elde edilir. Sütü kesilen anneler yağsız inek sütüne biraz zeytinyağı katıp bebeğe verilebilir. Anne sütünde de bulunan E vitamini ve oleik asit içeriği ile zeytinyağı, normal kemik gelişimine katkıda bulunur. Anne karnında ve doğumdan sonra bebeğin beyninin olduğu kadar, genel olarak sinir sisteminin gelişimini de desteklediğinden, gebe ve emziren annelere özellikle yararlıdır.
- Gençlik İksiri
Beslenme ile yaşlanma arasında güçlü bir ilişki vardır. Besinler vücudumuzda enerjiye çevrilirken oksidan denilen bazı maddeler açığa çıkar. Hücre gelişimini olumsuz yönde etkileyen oksidanlar, yaşlanma sürecini de hızlandırır. Antioksidan adı verilen bazı maddeler ise, oksidanların olumsuz etkisini ortadan kaldırır. Başta E vitamini olmak üzere çok sayıda antioksidan madde içeren zeytinyağı, hücreleri yeniler, doku ve organların yaşlanmasını geciktirir.
Yaşın ilerlemesiyle birlikte ortaya çıkan bir başka sorun da, kireçlenmedir. Aralarında kalsiyumun da bulunduğu bazı mineraller, kireçlenmeyi önler. Zeytinyağı, bu minerallerin vücuttaki etkisini artırarak kireçlenmeye karşı önemli bir rol oynar.
- Zeytinyağı ve Şeker Hastalığı
Son yıllarda yürütülen bazı araştırmalar, zeytinyağının, şeker hastalığının vücutta neden olduğu bazı rahatsızlıkları önlemede yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. Bunlardan en önemlileri, kalp ve damar hastalıklarıdır. Şeker hastalığına bağlı olarak, kandaki kolesterol miktarı yükselir. Zeytinyağı ise, kolesterolü kontrol altında tutarak, kalp ve damar sağlığını korumaya yardımcı olur.
Şeker hastalığının bir başka yan etkisi ise, sindirim sırasında daha fazla oksidan maddenin açığa çıkmasına yol açmasıdır. İçerdiği antioksidanlar sayesinde oksidanların olumsuz etkilerini büyük ölçüde azaltır.
Kalp-damar hastalıklarının Akdeniz bölgesi insanlarında az görülmesi, Akdeniz insanının beslenme şeklinin önemini ortaya koymuş ve buna “Akdeniz Diyeti” ismi verilmiştir.
İÇERİĞİ ;
Oleik Asit
Yağlar; doymuş yağlar ve doymamış yağlar olarak ikiye ayrılırlar. Doymamış yağlar da tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlar olarak ikiye ayrılırlar.
Doymuş yağlar, tereyağı gibi hayvansal yağlar ve margarindir.
Zeytinyağı, tekli doymamış oleik asidi ve çoklu doymamış Omega-3 (linolenik asit) ve Omega-6
(linoleik) yağ asitlerince zengindir. Oleik asidin %80 civarında olması zeytinyağının sağlık için önemini artırmaktadır.
Oleik asit, damarlarda plak oluşumuna neden olan kötü kolesterolu (LDL kolesterol) azaltır ve iyi kolesterolü (HDL kolesterol) arttırır. Oleik asit aynı zamanda, yağın besleyici ve duyusal kalitesini bozan reaksiyonlara karşı da dayanıklıdır.
E Vitamini
E vitamini yağda çözünen ve vücudumuzu yaşlanmaya karşı koruyan kuvvetli bir antioksidandır. Günlük E vitamini gereksinimi kadınlar için 8 miligram, erkekler için 10 miligramdır. Bir yemek kaşığı zeytinyağı, ortalama 1.94 miligram E vitamini içerir. Bu miktar erkeklerde günlük E vitamini gereksiniminin %20’sini, kadınlarda ise % 25 ini karşılamaktadır.
Fenolik Bileşikler
Fenolik bileşikler, gıdalarda bulunan ve insan sağlığı üzerine olumlu etkileri kanıtlanmış bileşiklerdir. Zeytin meyvesi bu bileşiklerce çok zengindir. Bu bileşikler, yağ elde etme işlemi sırasında yağa geçerek yağı oksidasyona karşı korur ve zeytinyağının lezzet özelliğini sağlarlar.
Sağlığımız için zeytinyağında önemli miktarda bulunan bu bileşikler, zeytinin acı lezzetini verir. Naturel sızma yağdaki miktarı, rafine edilmiş yağa göre 10 kat fazladır. Bu bileşikler insan sağlığı için zararlı olan oksidasyon ürünlerinin oluşmasını önlerler.
Zeytinyağının fenolik bileşiklerinin içeriği ve bileşimi zeytin ağacının yetiştiği bölgeye, hasat zamanına ve yağın elde ediliş tekniklerine bağlı olarak değişiklik gösterir.
ZEYTİNYAĞI VE KANSER
Bugün dünyanın en önemli kanser ilacı köpek balığı kıkırdağıdır. Köpekbalığından çikan sgualene adlı madde sızma zeytinyağında bol miktarda bulunur Günde 100 cl . zeytinyağı tüketimiyle köpek balığı kıkırdağından alınacak kadar sgualene alınır. Zeytinyağı kanser riskini % 50’ye yakın azaltmaktadır. ANCAK ; 100 cl zeytinyağı 10 YK zeytinyağı demektir dolayısıyla gün içinde bu miktarı tüketmek aynı zamanda kilo alımına neden olur. Bu yüzden zeytinyağı mutfağımızın vazgeçilmezi olmalı ancak degeli tüketilmelidir.
GÜNLÜK YAŞAMDA ZEYTİNYAĞI
Zeytin ağacının dalları, yaprakları ve reçinesi olduğu kadar, yağıda yıllardır ilaçların bileşimlerinde yer alan doğal maddelerden birisidir, doğal bir ilaçtır. Yiyeceğin yanı sıra merhem olarak da kullanılan zeytinyağı; tahrişin neden olduğu acı ile yanmayı giderici ve yumuşatıcı özellikleri olan losyondur. Zeytinyağı, derinin foliküllerince emilebildiği için, gerek internal gerekse eksternal dokuların yara veya iritasyonunda ve enfeksiyonlara karşı faydalıdır.
Sindirim sistemini etkiler; ister soğuk olsun, ister sıcak olsun zeytinyağı mideyi çepeçevre koruyucu bir tabakayla sararak mide asidini azaltır. Salatalara ekleyeceğiniz 1-2 tatlı kaşığı zeytinyağı ve yemeğinize 1-2 çatal salatanızdan alarak başlamak midenizi asit salgısını arttıran gıdalara karşı koruyacaktır.
Gastrit ve ülsere karşı korumada etkin yardım sağlar. Hazmı en kolay olan zeytinyağı besinlerin bağırsaklar tarafından çok daha iyi emilmesini sağlayarak bağırsakların çalışmasını düzenler. Isıtılmış olsun yada olmasın zeytinyağı gastrik asiditeyi azaltabilmektedir.
Tahriş giderici etkileri ülsere karşı koruma sağlar. Bağırsaklardan yiyecek geçişini kolaylaştırmak suretiyle kabızlık – konstipasyona engel olur.
Zeytinyağı safra kesesinin kontraksiyonlarını (kasılma) ve safra salgılanmasını uyararak safra taşı oluşum riskini azaltır, hazmı kolaylaştırır. Dalakta taş oluşumunu önler. Sarılığa ve karaciğer sancılarına iyi gelir. Oruç tutanlar, sahurda bir çorba kaşığı zeytinyağı içerse safra kesesi ve barsakları rahatlatacaktır.Sabah kahvaltıdan önce alınan 1 veya 2çorba kaşığı zeytinyağı -basit kronik kabızlığa – iyi gelir (daha iyi netice için suyla karıştırılabilir). Zeytinyağı yaşlanmanın, hem genel olarak doku ve organlar, hem de beyin fonksiyonları üzerinde ki etkilerini geciktirmektedir.
ZEYTİNYAPRAĞI ÇAYI;
Yüksek tansiyonu düşürür; yaprakları ve dallarından çay yapılır. Taze yada kuru zeytin yaprağını BİR TUTAM 500 ml. suda 12 dakika demleyin, süzdükten sonra ½ kabuk tarçınilave ederek 15 gün boyunca sabah akşam sıcak için.
Kan şekeri seviyesinin düşmesine yardım eder. Ağrı, romatizma, burkulma ve adale incelmelerinde; zeytinyağı sürülür veya 200 gr taze çiçek ve yaprak, 100 gr sarı papatya ile 1 kg zeytinyağını ara ara karıştırarak iki saat ‘benmari’ içinde kaynattıktan sonra içindekileri süzüp ağrı veren yerler ovulur.
Uzm. Dyt. Gizem Keservuran
